Πανεπιστήμιο Κρήτης: Επιστημονική Ομάδα για το Σχολικό Εκφοβισμό Εργαστήριο Ψυχολογίας & Ειδικής Αγωγής, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης-Τμήμα Ψυχολογίας
Συμπεράσματα με βάση τα δεδομένα των δικών μας ερευνών (πανελλήνιες ή τοπικές Κρήτη, Αθήνα, Θεσσαλία) και των προγραμμάτων παρέμβασης…
- Ο ενδοσχολικός εκφοβισμός είναι στα ίδια πάνω-κάτω επίπεδα με τις άλλες χώρες της Δ. Ευρώπης, παρόλο που κάποιες έρευνες δείχνουν υψηλότερα ποσοστά (π.χ. Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (WHO, HBSC 2005/2006): δήλωσαν Θύματα το 27% των κοριτσιών και το 29% των αγοριών στο 13ο έτος (2η θέση) και το 17% των κοριτσιών και το 21% των αγοριών στο 15ο έτος (3η θέση), Δράστες, το 12% των κοριτσιών και το 38% των αγοριών στο 15ο έτος (3η θέση).
- Ο ενδοσχολικός εκφοβισμός και η θυματοποίηση κινείται σε ένα ευρύ φάσμα: από τις ανοιχτές σωματικές, λεκτικές και ψυχολογικές μορφές βίας έως και τις πλέον συγκαλυμμένες ή ήπιες και έμμεσες (π.χ. αποκλεισμός από σχέσεις, (έμμεση) συκοφάντηση), κοκ)
- Ο ενδοσχολικός εκφοβισμός συνιστά μία τραυματική εμπειρία (ακόμη και στις πιο ήπιες μορφές του, π.χ. συστηματικός αποκλεισμός από σχέσεις). Συνδέεται σε μεγάλα ποσοστά με την ποιότητα του δεσμού (σχέσεων) στην οικογένεια. Η χαμηλή ποιότητα δεσμού συνδέεται με υψηλότερα ποσοστά και επίπεδα τραύματος, καθώς και εκφοβισμού του άλλου (πρώτα στοιχεία πανελλήνιας έρευνας). Γνωρίζουμε και δημοσιεύεται και στο τελευταίο βιβλίο μας για τη Σχολική Βία, ότι οι καλοί/θετικοί οικογενειακοί δεσμοί/ σχέσεις συνιστούν ένα προστατευτικό παράγοντα και για τον κίνδυνο θυματοποίησης (Θύμα) και για τις συμπεριφορές εκφοβισμού (Θύτης)
- Τα παιδιά με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (Τμήμα Ένταξης) φαίνεται να είναι πιο ευάλωτα και να θυματοποιούνται σε μεγαλύτερα ποσοστά, με βάση και τις αντιλήψεις των δασκάλων αλλά και με δεδομένα άμεσα μετρήσεων με βάση δηλώσεις των παιδιών (σε μικρής βέβαια κλίμακας έρευνα (380 δασκάλων και 120 παιδιών: Ρέθυμνο-Λάρισα)
- Η θυματοποίηση συνδέεται με μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους, αλλά και οικογενειακών δυσλειτουργιών, με βάση δεδομένα από εναλλακτικές μετρήσεις για την οικογένεια (ζωγραφιά οικογένειας)( σε μικρής κλίμακας έρευνα: Κρήτη)
- (δικιά μας έρευνα στην Κρήτη) τα αγόρια δηλώνουν περισσότερο από τα κορίτσια πως άσκησαν συμπεριφορές εκφοβισμού ή παρενόχλησης σε άλλα άτομα
- όσο μικρότερη η ενσυναίσθηση των αγοριών τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα εκδήλωσης συμπεριφορών εκφοβισμού και γενικά ριψοκίνδυνων συμπεριφορών
- όσο μικρότερη η ενσυναίσθηση των αγοριών τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να πέσουν θύματα εκφοβισμού. (Η ενσυναίσθηση είναι κατά κάποιο τρόπο μια βασική διάσταση αυτού που αποκαλούμε συναισθηματική νοημοσύνη, όταν αυτή απουσιάζει αυξάνει τις πιθανότητες εμπλοκής με τον έναν ή άλλο τρόπο στον εκφοβισμό)
- βρέθηκε σημαντική συσχέτιση μεταξύ θυματοποίησης με άσχημη ψυχολογική κατάσταση (π.χ. αισθήματα λύπης, μοναξιάς, απαισιοδοξίας για το μέλλον)
- η σχέση με τον πατέρα και οι μορφές διαπαιδαγώγησης παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμπλοκή στον εκφοβισμό
- ένα σημαντικό ποσοστό συνδέεται και με συμπεριφορές/ταυτίσεις με ανδρικά πρότυπα ψευτο-παλληκαρισμού, για να διαχειριστεί το παιδί τα άγχη της προ-εφηβεία και της εφηβείας, και να διασφαλίσει την ταυτότητα του σε σχέση με βαθύτερα ή λιγότερα σημαντικά αισθήματα μειονεξίας.
- Προτάσεις: δεν φτάνει μόνο η πληροφόρηση ή οι κατασταλτικές πρακτικές: χρειάζονται παρεμβάσεις σε όλα τα επίπεδα, εμπλοκή ειδικών, δασκάλων, γονέων, αλλά και των άλλων παιδιών και εξατομικευμένες προσεγγίσεις για την καλύτερη κατανόηση της δυναμικής του φαινομένου, σε ατομικό και οικογενειακό επίπεδο
- Συμβουλευτική υποστήριξη γονέων και παιδιών-θυμάτων, αλλά και Συμβουλευτική εποπτεία γονέων και παιδιών-θυτών.
- Σχολείο: Χρήση εναλλακτικών μεθόδων διδασκαλίας και κυρίως προαγωγής των ψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων, ενίσχυσης των δεσμών μεταξύ της ομάδας (σχολικό κλίμα της τάξης) και της κουλτούρας της συνεργασίας
- Σημερινό σχολείο: απουσία χαράς (όχι απλά πλάκας), απουσία ενδιαφέροντος, απουσία ενός ελκυστικού προγράμματος, ενός προγράμματος που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και ικανότητες των μαθητών
Δηλώσεις αθλητών:
Μιχάλης Ζαμπίδης, Παγκόσμιος Πρωταθλητής ΚickBoxing: Συμμετέχω σε αυτή την πρωτοβουλία της Stoiximan για τον σχολικό εκφοβισμό γιατί θεωρώ ότι όλοι μας πρέπει να συμβάλουμε για την άμεση εξάλειψη του φαινομένου. Εκπροσωπώ τα δυναμικά αθλήματα στα οποία το πρώτο πράγμα που μαθαίνουμε είναι ο σεβασμός. Ο σεβασμός του αντιπάλου. Του συναθλητή μας. Σήμερα δίνουμε το μήνυμα του σεβασμού. Του σεβασμού του κάθε ανθρώπου με τις αδυναμίες και τις ιδιαιτερότητές του. Είναι πολύ λυπηρό η Ελλάδα να είναι ψηλά στην ευρωπαϊκή λίστα στον σχολικό εκφοβισμό. Και λέω είναι λυπηρό για την Ελλάδα, γιατί είμαστε μια χώρα που πάντα βοηθάμε τον διπλανό μας και πάντα προστατεύουμε τον αδύναμο. Έχουμε να κάνουμε όμως με ένα φαινόμενο που έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις. Και δυστυχώς ήρθε στην επικαιρότητα τον τελευταίο καιρό. Είναι όμως μια αφορμή που νομίζω ότι μας έκανε όλους μας να αντιδράσουμε άμεσα. Με μεγάλη χαρά έμαθα για την πρωτοβουλία της Stoiximan με το Πανεπιστήμιο Κρήτης και όλους εμάς τους αθλητές που είμαστε σήμερα εδώ. Και θα είμαστε εδώ όποτε χρειάζεται μέχρι να πάει το μήνυμα και στο τελευταίο σχολείο στην Ελλάδα. Το μήνυμα είναι σαφές: δεν πρέπει κανένα παιδί να φοβάται. Δεν πρέπει να αφήσουμε κανένα παιδί να φοβάται. Να ξέρει ότι θα είμαστε όλοι μαζί σε αυτό.
Aλεξάνδρα Ασημάκη, παγκόσμια πρωταθλήτρια Πόλο: Με μεγάλη χαρά ανταποκρίθηκα στην πρωτοβουλία της Stoiximanγια την καταπολέμηση του σχολικού εκφοβισμού. Εκπροσωπώ σήμερα το πόλο, ένα άθλημα που έχει κάνει περήφανους όλους τους Έλληνες με τις επιτυχίες του. Που πάντοτε πρωτοστατεί σε κοινωνικές πρωτοβουλίες. Οι αθλητές έχουμε έναν διπλό ρόλο στην καταπολέμηση του bullying. Ο αθλητισμός διαδίδει τις υψηλές αρχές της άμιλλας και του σεβασμού. Μαθαίνει την έννοια της ομάδας. Και νομίζω αυτό είναι το σημαντικό για την καταπολέμηση του σχολικού εκφοβισμού. Η ομάδα. Όλα τα παιδιά σε κάθε τάξη, σε κάθε σχολείο στην Ελλάδα να είναι μια ομάδα χωρίς να απομονώνουν κανέναν. Γιατί μια ομάδα τους χρειάζεται όλους. Επιπλέον, οι αθλητές αποτελούμε πρότυπα για τα νέα παιδιά και με αυτή μας την ιδιότητα πρέπει όλοι μας συμμετέχουμε σε τέτοιες δράσεις. Πρέπει, οφείλουμε να απασχολούμε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, πέρα από τις αθλητικές μας επιδόσεις και για να προβάλουμε τα σωστά πρότυπα για τα νέα παιδιά. Και στο θέμα του σχολικού εκφοβισμού, όλη η κοινότητα του υγρού αθλητισμού, όλη η κοινότητα του αθλητισμού στην Ελλάδα πρέπει να έχει τον πρώτο λόγο.
Μιχάλης Λούντζης , ΚΑΕ Παναθηναϊκός: Είναι τιμή μου να συμμετέχω σε ενέργειες για την καταπολέμηση του bullying. Είμαι 17 χρονών και ανήκω στη γενιά που πρέπει να μιλήσει. Για ότι βλέπουμε στο σχολείο. Σε εμάς ή στους συμμαθητές μας.
Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, ΚΑΕ Παναθηναϊκός: Όλοι οι αθλητές, ειδικά εμείς που είμαστε σε μικρή ηλικία πρέπει να βγούμε μπροστά. Κανένα παιδί δεν πρέπει να πέφτει θύμα bullyingστο σχολείο. Είναι χαρά για την ομάδα μας τον Παναθηναϊκό να συμμετέχουμε σε τέτοιες δράσεις. Είμαστε πρότυπα για τα παιδιά στα σχολεία και πρέπει να τους πούμε ότι η ενδοσχολική βία δεν είναι παιχνίδι.
