Το 1949 στο λόφο της Σουπέργκα χάθηκε η μεγαλύτερη ποδοσφαιρική ομάδα που ανέδειξε η Ιταλία
Τετάρτη 4 Μαΐου 1949, ώρα 5.03 το απόγευμα. Το αεροπλάνο Fiat G.212 της εταιρείας Avio Linee Italiane – ALI προσπαθεί να βρει τον αεροδιάδρομο προς το αεροδρόμιο του Τορίνο. Ο καιρός είναι συννεφιασμένος. Υπάρχει ομίχλη. Ξαφνικά χτυπά με την κοιλιά στο νότιο μέρος του κτιριακού συγκροτήματος της Βασιλικής στο λόφο της Σουπέργκα. Εκεί που έθαβαν τους πρώτους Ιταλούς βασιλιάδες.
Μεταφέρει 31 άτομα. Όλοι σκοτώνονται ακαριαία. Ανάμεσά τους και 18 ποδοσφαιριστές της ομάδας – θαύμα, της Τορίνο. Η πρώτη μεγάλη αεροπορική τραγωδία με θύμα ποδοσφαιρική ομάδα είναι γεγονός!
Τι ήταν η Τορίνο
Στα τέλη της δεκαετίας του 1940 οι Ιταλοί δεν είχαν και πολλά πράγματα για να είναι περήφανοι. Στον πόλεμο που είχε τελειώσει είχαν πάρει το μέρος των χαμένων. Η χώρα τους είχε υποστεί τεράστιες ζημιές κι η ανάκαμψη φαινόταν μακριά.
Για ένα πράγμα δεν σήκωνε λέξη ο μέσος Ιταλός. Για την Τορίνο, την ομάδα σύμβολο μιας ολόκληρης χώρας.
Δεν ήταν μόνο το συναισθηματικό δέσιμο. Η Τορίνο είχε κερδίσει το τελευταίο πρωτάθλημα πριν την ήττα στον πόλεμο (1942-43) και τα τρία επόμενα (1945-48), ενώ βάδιζε ακάθεκτη για ένα ακόμα (1948-49), αφού τέσσερις αγωνιστικές πριν το τέλος είχε τέσσερις βαθμούς περισσότερους από την Ίντερ και έξι από τη Μίλαν.
Αυτή η ομάδα έπαιζε το καλύτερο ποδόσφαιρο στην Ευρώπη. Κι αντί η παραμονή της στην κορυφή να δημιουργεί φθόνο το αντίθετο δημιουργούσε νέους οπαδούς.
Συμπαράσταση
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλά από τα αστέρια της Τορίνο εργαζόντουσαν στο εργοστάσιο της FIAT, της ιδιοκτήτριας δηλαδή της ανταγωνίστριάς της Γιουβέντους. Μόνο ο μεγάλος της σταρ, ο Βαλεντίνο Ματσόλα όταν πήρε μεταγραφή από την Βενέτσια στην Τορίνο προτίμησε να αλλάξει και εργοδότη και να πάει στην ανταγωνίστριά της «Alfa Romeo».
Όλη η Ιταλία αγαπούσε, λάτρευε, αυτή την ομάδα. Τι ήταν αυτό που έκανε τη Τορίνο διαφορετική;
Ήταν το ποδόσφαιρο που έπαιζε. Εν αρχή ήν το θέαμα. Ε, εάν ερχόταν και η νίκη, που συνήθως ερχόταν, έχει καλώς…
Το άσχημο για αυτή την Τορίνο, όπως και τη Χόνβεντ που εμφανίστηκε λίγα χρόνια αργότερα στην Ουγγαρία, είναι ότι δεν υπήρχε κάποια διοργάνωση για να χρησιμεύσει ως μέτρο σύγκρισης της υπεροχής της. Το Κύπελλο Πρωταθλητριών, το σημερινό Τσάμπιονς Λιγκ ξεκίνησε μόλις το 1955.
Το φιλικό
Ο Φρανσίσκο (Χίκο) Φερέϊρα (Francisco Ferreira 23 Αυγούστου 1919-14 Φεβρουαρίου 1986) ήταν ένας σταρ της Μπενφίκα και της εθνικής Πορτογαλίας. Στο περιθώριο του αγώνα Ιταλίας – Πορτογαλίας στη Γένοβα στις αρχές του 1949 είχε εκμυστηρευτεί στον φίλο του Βαλεντίνο Ματσόλα, αλλά και στον πρόεδρο της Τορίνο Φερούσιο Νόβο ότι θα ήθελε να δώσει ένα αποχαιρετιστήριο αγώνα με την ομάδα τους. Συμφώνησαν γρήγορα και το φιλικό κλείστηκε με τους «αετούς» την Τρίτη 3 Μαΐου. Το προηγούμενο Σάββατο η Τορίνο είχε φέρει «λευκή ισοπαλία» με την Ιντερ.
Στο ματς της Λισαβόνας ο αγώνας ήταν σκληρός. Μάλιστα ο Ματσόλα στο ημίχρονο κάποια στιγμή για να… ανεβάσει τους συμπαίκτες του είπε: «Αν δεν κερδίσουμε καλύτερα να μη γυρίσουμε στο Τορίνο!» Τραγική ειρωνεία…
Οι 18 της Τορίνο
| Ονομα | Θέση | Ημ.Γεν. | Πήγε | Διεθνής |
| Βαλέριο Μπατσκαλούπο | Τερματοφύλακας | 12-3-1924 | 1945 | 5 |
| Αλντο Μπαλαρίν | σέντερ μακ | 12-3-1922 | 1945 | 9 |
| Βιρτζίλιο Μαρόζο | αριστερός αμυντικός | 26-7-1925 | 1945 | 7/1 |
| Εουσέμπιο Καστιλιάνο | Μέσος | 9-2-1921 | 1945 | 7/1 |
| Μάριο Ριγκαμόντι | Μέσος | 17-12-1922 | 1945 | 3 |
| Γκιουζέπε Γκριζάρ | Μέσος | 25-11-1918 | 1945 | 8/1 |
| Ρομέο Μέντι | δεξιός επιθετικός | 5-9-1919 | 1941 | 7/5 |
| Εζιο Λόικ | επιτελικός μέσος | 26-9-1919 | 1942 | 9/4 |
| Βαλεντίνο Ματσόλα | μέσα αριστερά | 26-1-199 | 1942 | 24/4 |
| Εμόλε Μποντζιόρνι | Επιθετικός | 4-5-1919 | 1948 | 5/0 * |
| Ρούμπενς Φαντίνι | Μέσος | 10-6-1927 | 1948 | 10/1 |
| Τζουλιέλμο Γκαμπέτο | Επιθετικός | 24-2-1916 | 1941 | 6/5 |
| Ρουτζέρο Γκράβα | Μέσος | 26-4-1922 | 1948 | – |
| Ντανίλο Μαρτέλι | Μέσος | 27/5/1923 | 1946 | – |
| Πιέρο Οπέρτο | αριστερός αμυντικός | 20-12-1926 | 1948 | – |
| Φράνκο Οσόλα | Επιθετικός | 26/4/1922 | 1948 | – |
| Ντίνο Μπαλαρόν | τερματοφύλακας | 23-9-1925 | 1948 | – |
| Τζούλιους Σούμπερτ | επιτελικός μέσος | 22-12-1922 | 1948 | ** |
* Διεθνής με τη Γαλλία
**Διεθνής με την Τσεχοσλοβακία
Τα μετά
- Ο Φρανσίσκο (Χίκο) Φερέϊρα δεν μπορούσε να πιστέψει αυτό που συνέβη. Μάλιστα έδωσε στις οικογένειες των ποδοσφαιριστών ένα ποσό που αντιστοιχεί σε σημερινά 250 ευρώ. Τότε δεν ήταν μόνο η ζωή πιο φτηνή, αλλά και τα οικονομικά των ποδοσφαιριστών περιορισμένα.
• Στις 26 Μαΐου έγινε ένα φιλικό της Τορίνο με τη Ρίβερ Πλέϊτ (των Ντι Στέφανο και Λαπρούνα). Τα έσοδα διατέθηκαν για τις οικογένειες των ποδοσφαιριστών. Τη φανέλα της Τορίνο φορούσαν αστέρια του «καμπιονάτο» από άλλες ομάδες
• Η Ίντερ και η Μίλαν που διεκδικούσαν τον τίτλο από την Τορίνο, ζήτησαν το πρωτάθλημα να κατακυρωθεί στην ομάδα χωρίς να περιμένουν τους τέσσερις επόμενους αγώνες. Η ομοσπονδία διαφώνησε. Οι επόμενοι αγώνες έγιναν, η Τορίνο υποχρεωτικά χρησιμοποίησε την ομάδα των νέων κι οι αντίπαλοί της σε ένδειξη σεβασμού χρησιμοποίησαν κι αυτοί τους αναπληρωματικούς. Αποτέλεσμα να κερδίσουν οι Τορινέζοι και τα τέσσερα εναπομείναντα ματς με Τζένοα, Παλέρμο, Σαμπντόρια και Φιορεντίνα.
• Δύο ποδοσφαιριστές φάνηκαν τυχεροί. Ο Σάουρο Τομά, αναπληρωματικός ήταν τραυματίας και δεν ταξίδεψε στη Λισαβόνα και ο Λουίτζι Τζουλιάνο της δεύτερης ομάδας ο οποίος είχε επιλεγεί να πάει, αλλά δεν πρόλαβε να βγάλει διαβατήριο. Ο Τζουλιάνο έκανε καριέρα στη Ρόμα, αργότερα και ως προπονητής εργάστηκε στο Αιγάλεω.
• Στη Λισαβόνα επρόκειτο να ταξιδέψει κι ο Λάζλο Κουμπάλα ο οποίος έκανε προπονήσεις με την Προ Πάτρια, αλλά δεν είχε πάρει άδεια συμμετοχής σε αγώνες πρωταθλήματος. Αρρώστησε όμως ο γιος του κι αποφάσισε να μην ταξιδέψει!
Ο άτυχος προπονητής
Ο Λίσλεϊ Λίβεσλι, ο Άγγλος προπονητής της ομάδας ήταν μόλις 38 χρόνων (23 Ιουνίου 1911). Άνθρωπος της περιπέτειας, ήταν αλεξιπτωτιστής στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο και είχε υπηρετήσει στην Ιταλία. Την Τορίνο ανέλαβε το 1948 κι ήδη είχε υπογράψει συμβόλαιο με τη Μαρσέιγ. Φυσικά δεν πρόλαβε
* Ο Ούγγρος Έργκι Ερπστέιν (13 Μαΐου 1898) είχε γεννηθεί στην αχανή Αυστροουγγαρία που δεν υπήρχε πλέον. Έπειτα από μια σχεδόν 15τή ποδοσφαιρική καριέρα το 1928 έγινε προπονητής και στην Τορίνο εργαζόταν από την αρχή της σεζόν του 1938-39 για να επιστρέψει το καλοκαίρι του 1948.
